Süveyda Al Heet Köyünün İki Kilisesi.. Bizans Dönemine Ait Arkeolojik Yapılar, Eski Bir Uygarlığa Tanıklık Ediyor

SÜVEYDA –  Süveyda’nın kuzey kırsalındaki Al-Heet köyünün iki kilisesi, Bizans dönemine ait ve eski bir uygarlığa tanıklık eden önemli arkeolojik anıtlardan birini temsil ediyor.

Süveyda Eski Eserler Dairesi başkanı Dr. Neşet Kivan SANA muhabirine yaptığı açıklamada, ilk güney kilisesinin köydeki arkeolojik saraydan yaklaşık 100 metre uzaklıkta olduğunu, güneyde bir ana cephe ve koridorlarla kuzeydoğuya doğru yönelmekte olup, güney cephede ve batı cephede bir ana kapı ve iki tali kapı olmak üzere 3 farklı kapıdan girildiğini belirterek, modern zamanlarda yerel halk tarafından kullanılmış ve birkaç parçasını gizleyen değişiklikler eklendiğini dile getirdi.

Güney kilisenin içinde ise, Kivana göre; bir orta sahan ve iki yan sahan, doğu tarafında bir mihraplı kemerler ve taş kemerler, duvarlarda girintili nişler, yaprak çerçeveli freskler ve bitişik bazalt kiremitli tavanlara sahip olduğunu, gamalı haçlarla özenle dekore edilmiş ve ters kaburgaları olan pullar üzerinde durmakta olduğunu belirtiyor.

Kivan, bu kilisedeki mimari süslemenin, birkaç süslü başlık dışında, güneyden ana giriş kapısının sütunlu çerçevesinin yanı sıra, üst kısımları için belirlenmiş taş kornişler dışında çok sınırlı olduğunu buna ek olarak, batı ve güney cephelerinin yüksekliğinin ortasında mimari süslemelerle bezenmiş yapıların bulunduğunu da söyledi.

Kivan, güney kilisenin duvarlarında, kuzey duvarına ait olan ikisi dışında, yeniden kullanılmış taşlar üzerine yazılmış 7 adet Yunanca yazıt bulunmakta olup, bu yazıtlar yapının tarihi veya kime ait olduğu hakkında herhangi bir bilgi vermediğini sözlerine ekledi.

İkinci doğu kilisesi ise daire başkanının belirttiğine göre, birincisine 90 metre uzaklıkta olup selefi gibi dışarıdan kimliği tanımlanamayan neredeyse mazul olduğunu, yan kuzey tarafındaki sahan karşısında ve dahilinde modern bir ev olduğunu, diğer üç cephenin ise tamamen açık olduğunu ifade etti..

Kivan, bu kilisenin cephesinin batıya, göbeğinin ise doğuya dönük olması, iç sahanlarının da taş kornişlerle korunan küçük pencerelerle aydınlatılması ve bunların stor perdeleri ile aydınlatılması farkıyla selefine yakın ölçülere sahip olduğunu, Kilise’nin ana sahanının yine ikiye ayrılan yan rivaklarla ayrıldığını ifade etti..

Daire başkanına göre doğu kilisesi hakkında dikkat çekici şeyin, iki batı odasının, alt sahan kemerlerinde yer alan kemerlerle sınırlı olmayan küçük taşların, kapıları olan duvarların bulunduğu çatıların olduğunu, tavanların iyi durumda olup, üç kemerli kemer üzeri aralıklı çinilerle ve nefe bitişik kesme çinilerle yeniden inşa edildiklerini, kemer sütunlarının taçlarının süslemeleri dışında herhangi bir süsleme bulunmadığını söyledi.

Süveyda’nın Şakka ilçesine bağlı olan El Heet köyü, biri Fırat Nehri üzerinde diğeri Homs’ta olmak üzere iki alanla adını paylaşmakta olduğunu, eski yazıtlarda (İtha – Eta) adı geçmektedir ve iki kiliseye ek olarak, birkaç önemli arkeolojik yapı bulunuyor.